Triduum Paschalne – jedno wielkie święto zwycięstwa życia nad śmiercią
Jesteśmy w trakcie Wielkiego Tygodnia. Głębokie przeżycie i zrozumienie tego okresu pozwala odkryć sens życia, odzyskać nadzieję i wiarę. Wiele polskich rodzin przeżywa Święta Wielkanocne, zubożając ich treść. W Wielkim Tygodniu robi się porządki i zakupy – są to jedne z najbardziej „zaganianych” dni w roku, w których często brak czasu i sił nawet na pójście do kościoła w Wielki Czwartek i w Wielki Piątek. Nie pozwólmy, by tak stało się w naszych rodzinach. Pamiętajmy, że zupełnie inaczej przeżywa się Poranek Wielkanocny, gdy poprzedziło go uczestnictwo w liturgii Triduum Paschalnego i że są to dla chrześcijanina najważniejsze dni w roku.
Święta wielkanocne koncentrują się na męce, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa, a ich szczyt przypada na noc z soboty na niedzielę. Jeśli ktoś uświadomi sobie znaczenie zbawczego wydarzenia, które w Chrystusie dokonało się podczas tych dni, w naturalny sposób będzie chciał uczestniczyć w całym Triduum, a nie tylko w jego części.
Postaram się krótko przybliżyć sens uczestnictwa w tych dniach w nabożeństwach kościelnych.
WIELKI CZWARTEK
Wydarzenia Wielkiego Czwartku można podzielić na dwie fazy: to, co się wydarzyło w Wieczerniku, oraz wypadki, które miały miejsce na Górze Oliwnej. Liturgia tego dnia wyraźnie je wyodrębnia. Podczas Ostatniej Wieczerzy Chrystus ustanawia dwa sakramenty: Eucharystię i Kapłaństwo.
Symboliką uroczystości wielkoczwartkowe sięgają czasów ostatniej wieczerzy, jaką spożyli uczniowie Jezusa wraz ze swoim mistrzem. Podczas wieczornych liturgii dokonuje się obrzędu umycia nóg wybranym parafianom. Obrzęd ten ma znaczenie symboliczne, bowiem oddaje służebny charakter kapłaństwa i realizację Chrystusowego testamentu „wzajemnej miłości”. To zwyczaj bardzo stary, nawiązuje do umycia nóg apostołom przez samego Chrystusa w Wieczerniku podczas Ostatniej Wieczerzy, a ma swoje korzenie w słowach Jezusa, zapisanych przez św. Jana: „Dałem wam przykład, abyście i wy tak czynili, jak ja wam uczyniłem„(J 13, 15).
Po Eucharystii kapłan wynosi Najświętszy Sakrament do specjalnej kaplicy – ciemnicy, w której następnie trwa adoracja. Jest to w symboliczny sposób przypomnienie modlitwy Chrystusa w Ogrójcu.
WIELKI PIĄTEK
Wielki Piątek jest pamiątką męki i śmierci Jezusa. Niech w tym dniu będzie w naszym domu cisza pozwalająca przeżyć w skupieniu te chwile. Warto też wyłączyć radioodbiorniki, telewizory czy komputery. Obowiązuje post ścisły, a więc nie tylko jakościowy, ale i ilościowy. Wieczorem gromadzimy się na liturgii wielkopiątkowej, która upamiętnia tamte wydarzenia i wskazuje na krzyż Chrystusa – jest ona długa, ale bardzo bogata i piękna. W ten dzień zadumy rozważamy mękę Chrystusa, dlatego też używane są czerwone szaty liturgiczne. Cała liturgia jest przepojona powagą oraz skupieniem. Na obrzędy Wielkiego Piątku składają się: liturgia słowa, uroczysta modlitwa powszechna, adoracja krzyża, której tradycja sięga IV wieku, a także Komunia święta. Obrzędy kończą się przeniesieniem Eucharystii do Bożego Grobu i adoracyjnym czuwaniem. Podczas wszystkich obrzędów milczą organy i dzwony, zaś surowy charakter wystroju wnętrza kościoła podkreśla pokutny charakter dnia. W Wielki Piątek nie udziela się żadnych sakramentów.
WIELKA SOBOTA
W sobotnią noc, już po zapadnięciu zmierzchu, w naszych kościołach sprawowana jest Liturgia Wigilii Paschalnej. Noc z soboty na niedzielę jest najważniejsza, bo wówczas Chrystus zmartwychwstał. Według opisów Ewangelii, gdy niewiasty w niedzielny poranek przyszły do grobu, nie było w nim Pana. Nie wiemy dokładnie, kiedy zmartwychwstał, dlatego czuwamy już po zapadnięciu zmroku. Dla chrześcijan właśnie ta noc staje się czasem świętowania. Kościół odzyskuje świąteczne dekoracje, grają organy, rozbrzmiewa radosne Alleluja. Uroczysty nastrój podkreśla biały kolor szat liturgicznych.
Liturgia Wigilii Paschalnej jest czuwaniem na cześć Pana, zaś wszyscy wierni, posłuszni nauczaniu Ewangelii, powinni być podobni do ludzi, którzy oczekują swego Pana, aby gdy powróci, zastał ich czuwających i zaprosił ich do swego stołu (Łk 12, 35-48). Liturgia tej nocy koncentruje się wokół czterech podstawowych znaków, które ją wyjaśniają. Są nimi światło, woda, słowo Boże i Eucharystia. Msza św. rozpoczyna się błogosławieństwem ognia płonącego przed kościołem, od którego jest zapalany paschał – świeca symbolizująca zmartwychwstałego Chrystusa. Jezus jest światłem, które rozprasza ciemności, co ukazane jest przez wniesienie zapalonego paschału do ciemnego wnętrza świątyni. Od tego jednego światła swoje świece zapalają wierni, gdyż Chrystus zwyciężający mroki grzechu i śmierci wskazuje nam drogę życia. Podążając za Nim, kroczymy w blasku radości Zmartwychwstania. W pełnym blasku kościele słuchamy radosnego śpiewu Orędzia Wielkanocnego – Exultetu, które jest obwieszczeniem prawdy, że Chrystus, skruszywszy więzy śmierci, jako zwycięzca wyszedł z otchłani. Kolejnym znakiem jest woda, która oczyszcza, obmywa i daje człowiekowi życie, tak w materialnym, jak i w duchowym wymiarze. Ważnym elementem jest więc odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych, które niegdyś składali za nas rodzice. Podczas Liturgii Wigilii Paschalnej zgromadzeni wyznają wiarę i zostają pokropieni wodą, która jest znakiem życia. Centrum Wigilii Paschalnej jest sprawowanie Eucharystii. To, co dokonało się na krzyżu w sposób krwawy, uobecnia się na ołtarzu w sposób bezkrwawy. Dzięki Eucharystii Jezus jest stale obecny w naszym życiu.
Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota z Niedzielą Paschalną są dniami szczególnie bogatymi w obchody liturgiczne. Warto w pełni z tego bogactwa skorzystać. Jest to wspaniały dar Kościoła, który może ubogacić rodziny i zbliżyć nas wszystkich do Chrystusa. Dzięki głębokiemu przeżyciu Wielkiego Tygodnia, zanurzeniu się w tajemnicę Bożej Miłości, mamy szansę rzeczywiście odnowić nasze życie, odnowić naszą wiarę i nawrócić się do Boga.
Zróbmy co można, by Triduum było faktycznie czasem poświęconym Bogu. Spróbujmy przeżyć te święta inaczej. Spróbujmy nadać im właściwy religijny i bardzo radosny charakter.
Jezus żyje! Pan rzeczywiście zmartwychwstał! Alleluja!
Słowa te będą w niedługim czasie rozbrzmiewały niemal na każdym zakątku ziemi dodając ducha wszystkim, którzy kroczą drogami wiary.
Dzieląc się tą Radosna Nowiną składam Wam Wszystkim, Drodzy Czytelnicy, najserdeczniejsze życzenia świąteczne. Niech Ten, który powstał na nowo do życia, błogosławi Wam wszystkim w życiu osobistym, rodzinnym, jak też i w pracy zawodowej.
Błogosławionych Świąt i radosnego świętowania. Alleluja